Kartaczownica Gatlinga
Jest to wielolufowa, szybkostrzelna broń palna, wynaleziona przez Richarda Jordana Gatlinga w 1861 roku (opatentowana 4 listopada 1862 r.) ·Amerykański wynalazca zaprojektował broń by uniknąć ogromnych strat podczas wojny secesyjnej. Według niego miała to umożliwić kartaczownica posiadająca siłę ognia kompanii piechoty.
Kartaczownica uważana jest za przodka karabinu maszynowego, choć nie jest bronią automatyczną. Każda z umieszczonych w obrotowym cylindrze 12 luf posiadała własny zamek. Ruch korbą powodował obrót lufy i umieszczenie naboju w zamku, zaryglowanie i oddanie strzału za pomocą mieszczącego się w cylindrze mechanizmu spustowego. Następnie mechanizm wyrzucał łuskę. Podczas pełnego obrotu każda z luf oddawała jeden strzał. Broń zasilana była za pomocą ustawionego w pionie magazynka pudełkowego, początkowo załadowanego amunicją papierową oraz mosiężnymi łuskami z otworem i kapiszonami, a następnie nabojami scalonymi w kalibrze 0,45′-0,70′.
Obsługę stanowiły 4 osoby. Szybkostrzelność praktyczna wynosiła 200 strzałów na minutę.
,,Gatling Battery Gun” produkowane były przez Cooper Firearms Manufacturing Company, Colt Manufacturing Company oraz American Ordnance Company.
Podczas wojny secesyjnej kartaczownice nie zyskały oficjalnej aprobaty Armii Unii, ponieważ były dosyć nieporęczne w celowaniu – odmiennie niż w przedstawionej replice nie było możliwości obrotu luf góra-dół i na boki, zatem celowano obracając całą lawetą. Konserwatywni generałowie nie chcieli także marnotrawić amunicji. Zdarzały się także przypadki zacięcia. Udokumentowano między innymi użycie kilku sztuk Gatlingów podczas oblężenia Petersburga (w Wirginii) w 1864-1865 roku, do tłumienia zamieszek 17 lipca 1863 roku w Nowym Jorku oraz na okrętach.
Oficjalnie U.S. Army przyjęło kartaczownice Gatlinga do służby w 1866 roku. Broń zbierała śmiertelne żniwo podczas obrony fortów w trakcie wojen z Indianami oraz w wielu konfliktach kolonialnych w Ameryce Południowej, Azji i Afryce.
Dr Wojciech Lorek
